Dòng chảy tín dụng nghẽn ở đâu?

Hồi đầu năm khi NH Nhà nước (NHNN) thông báo nới room tín dụng, các NH mà chúng tôi đã nộp hồ sơ từ trước đã liên hệ lại hướng dẫn công ty hoàn thiện hồ sơ. Khi đó thì gói vay ưu đãi 2% đã hết hạn rồi nên chúng tôi phải vay với LS 9,8%. Thật ra trước đó, do không tiếp cận được nguồn vốn vay nên tôi đã phải thế chấp tài sản cá nhân, vay gói cá nhân để gồng gánh cho DN với mức LS trên 11% nên với tôi, 9,8% đã là quá tốt rồi. Ngành du lịch đa phần là các DN nhỏ và vừa, yêu cầu có tài sản thế chấp gần như bất khả thi. Vay tín chấp cũng vô cùng khó khăn vì hoạt động kinh doanh 2 năm dịch gần như bằng “0” nên Du lịch Việt có thể là số ít DN lữ hành đủ điều kiện tiếp cận nguồn vốn vay NH. Nhưng không phải cứ có room là vay được ngay. NH xét kỹ lắm, phải chứng minh được dòng tiền, doanh thu…Chúng tôi phải “cố gần chết” để có nguồn tiền đảm bảo điều kiện vay tín dụng.

Vay NH giờ thủ tục thông thoáng hơn nhưng LS quá cao. Lãi vay các gói ngắn hạn từ 8,5 – 10%, trong khi trước đây chỉ 5,5 – 7%; gói trung và dài hạn từ 10 – 13%, có NH còn lấy 14 – 15%. Cao như vậy nhưng DN vận tải vẫn phải chấp nhận vay vì dù giờ kinh tế khó khăn, đơn hàng giảm, xe không chạy toàn nằm bãi nhưng lương cho tài xế vẫn phải giữ, phí bảo trì vẫn phải trả, bảo hiểm vẫn phải đóng… chi phí vẫn phải trang trải đều, không vay thì lấy tiền đâu? Bởi vậy, DN giờ vay không phải để mở đội xe mà chủ yếu để cố gắng cầm cự. Trước, Lâm Vinh cũng vay NH gói 6,5%, sau điều chỉnh tăng lên tới 9%, giờ muốn vay thêm cũng không dám vì khoản cũ đã trả nổi đâu. Trong khi đó, định giá tài sản thì thấp xuống, có muốn bán tài sản giờ cũng không có người mua nên rất rủi ro. Gánh chi phí, gánh nợ giờ chật vật vô cùng.

Hiện LS vay vốn từ một NH thương mại cổ phần nhà nước của công ty tôi chỉ có 7,5%/năm. Đây là LS khá mềm trong bối cảnh hiện nay. Đồng thời là quan hệ đối tác lâu năm nên thủ tục, hồ sơ vay cũng không gặp khó khăn. Nhiều DN hội viên thuộc HAWA cũng không gặp khó khăn khi muốn tiếp cận vốn tại các NH. Nhưng điều quan trọng nhất là hiện hay đơn hàng xuất khẩu của ngành chế biến gỗ giảm mạnh, hàng tồn kho tăng cao. Vì vậy, hầu hết DN chưa có nhu cầu vay mới. Song song đó, họ lại gặp khó khăn trong việc thanh toán đúng hạn cho những hợp đồng tín dụng cũ do dòng tiền không thu hồi kịp. Nhiều DN gỗ đều mong NH sẽ gia hạn thêm thời gian thanh khoản cho các khoản vay cũ và nhanh chóng áp dụng mức LS như khoản vay mới. Tình trạng nhu cầu sụt giảm mạnh là yếu tố khách quan của cả thế giới, không phải do bản thân chúng tôi. Vì hiện nay nhiều khoản vay vẫn còn LS rất cao, giảm không đáng kể như nhiều NH đã công bố.

Qua phản ánh sơ bộ ban đầu từ các doanh nhân hoạt động trong lĩnh vực du lịch thì họ có một số vướng mắc khi tiếp cận vốn vay NH. Khi nền kinh tế thế giới và VN chưa thực sự phục hồi sau đại dịch Covid-19, nhu cầu du lịch của người dân trong nước giảm, khách nước ngoài chưa tăng trưởng trở lại dẫn đến nguồn thu mảng khách sạn có khả năng sụt giảm. Trong khi đó NH cẩn trọng hơn khi cho vay do lo ngại về nguồn thu từ phía DN. Thêm vào đó, nhu cầu vay đầu tư mới của DN còn bị hạn chế do các NH bị giới hạn cho vay dài hạn trên nguồn vốn ngắn hạn. Việc định giá tài sản là BĐS gồm khách sạn, resort thấp hơn giá thị trường, chỉ khoảng 80%, và hạn mức cho vay dao động từ 70 – 80% giá trị nên khoản vay thường thấp.

Đầu năm nay sức tiêu thụ sụt giảm mạnh nên công ty chưa có nhu cầu vay vốn nhiều. Giữa tháng 3 vừa qua, chúng tôi chỉ mới giải ngân khoản vay đầu tiên để phục vụ sản xuất và LS phải trả là 12%/năm. Hồ sơ vay của công ty có tài sản đảm bảo, khoản vay thấp so với những năm trước nên NH xét duyệt nhanh chóng. Thế nhưng mức LS 12% là khá cao nên tôi mong đến kỳ điều chỉnh LS vào giữa tháng 6.2023, hợp đồng vay của công ty sẽ được giảm mức lãi thấp hơn.